Constellation "Venlo" uitgebrand op vliegveld Bangkok
KLM Constellation PH-TFF landt brandend op Don Muang op 23 maart 1952
Toedracht Het vliegtuig Inzittenden Post
Tijdens de landing breekt een propellerblad af van motor 3, die vervolgens in brand vliegt en afbreekt. Na een noodlanding brandt het vliegtuig geheel uit. De 44 inzittenden kunnen net op tijd het vliegtuig verlaten.
Zondag 23 maart 1952
De KLM Lockheed Constellation PH-TFF "Venlo", is de vrijdagavond daarvoor om 19.40 u. LT (plaatselijke tijd) van Schiphol vertrokken voor de reis naar Sydney. Op zaterdag 22 maart start zij om 21.01 uur GMT van Karachi voor het traject naar Bangkok (Thailand), waar het vliegtuig een tussenlanding zal maken op het vliegveld Don Muang. Tijdens de nadering beginnen stuurwiel en dashboard enigszins te vibreren. Door het motorvermogen te verhogen verdwijnen de trillingen vrijwel. Op een hoogte van 1650 ft (500 m.) en ca. 8 km. van Don Muang wordt een linkerbocht ingezet. Plotseling breekt een propellerblad van motor 3 af en boort zich in de pantry, vlak achter het crew compartiment. Door de onbalans begint de motor heftig te schudden, raakt door uitstromende benzine in brand en breekt af van de ophangconstructie.
Ondanks snel ingrijpen kan de brand in de motorgondel niet worden bedwongen. Het vliegveld wordt op de hoogte gebracht van de noodtoestand en de hulpdiensten worden stand by gezet. Op kundige wijze slaagt 2e vlieger Mac Dermott er in het toestel op runway 21-03 te landen, maar even voordat het toestel stil staat breekt het door de brand verzwakte rechter hoofdonderstel af en valt de Venlo opzij waarbij de rechtervleugel de grond raakt. Daarop breidt de brand zich uit over het hele vliegtuig. Razendsnel verlaten de 44 inzittenden het toestel. Een baby die was achtergebleven wordt op het nippertje door een Thaise mecanicien uit het brandende wrak gehaald *). De Venlo brandt geheel uit en gaat, evenals het meerendeel van lading en bagage, verloren.De passagiers kunnen, vrijwel ongedeerd, hun reis voortzetten met de Constellation PH-TDO "Maastricht".
*) In mei 2008 ontvangt Aviacrash van Aad Schild (waarvoor grote dank!) enkele opmerkelijke details over de redding van de baby. Nadat ogenschijnlijk alle passagiers het brandende toestel hadden verlaten, en op weg zouden gaan naar het stationsgebouw, schreeuwde een moeder in paniek "my boy is inside, my boy!"
De "Siamese" (thans Thaise) KLM grondmecanicien Nai Chai Sookserm bedacht zich geen ogenblik en sprong direct in het brandende vliegtuig. Door de rook kon hij echter vrijwel niets zien. Op de tast voelde hij de achterste zitplaatsen af, en hoorde toen een baby huilen. Dit was Bastiaan Bijl, die nog in zijn bedje lag. Terwijl nu ook de romp begon te branden en de cabine zich verder met verstikkende rook vulde, rukte hij, met gevaar zelf het leven te verliezen, het tegenspartelende kind uit het bedje, vond op de tast de uitgang en sprong door rook en vuur naar beneden.Voor zijn heldendaad ontving de (uiterst bescheiden) Chai Sookserm schriftelijke dankbetuigingen van zowel de Nederlandse Ambassade in Bangkok als de KLM. Door Koningin Juliana werd hij onderscheiden met de ere-penning in brons voor menslievend hulpbetoon.
Het onderzoek naar de oorzaak van de crash
Op 29 april 1953 rapporteert de Raad voor de Luchtvaart haar eindbevindingen n.a.v. het onderzoek naar de oorzaak van de crash. Gebleken is dat het ongeluk te wijten is aan een vermoeidheidsbreuk van een schroefblad, veroorzaakt door de aanwezigheid van waterstof in een las. Daardoor waren in het schroefblad kleine scheuren ontstaan die uiteindelijk de breuk veroorzaakten.
Grote waardering wordt uitgesproken over de heldhaftige wijze waarop gezagvoerder Creel en stewardess Disselkoen, met gevaar voor eigen leven, tot het laatste toe in het vliegtuig op hun post bleven om leiding te gaven aan de evacuatie van het toestel.
De Lockheed L-749A Constellation PH-TFF "Venlo" (c/n 2652) kwam op 28 juli 1950, tegelijk met de PH-TFE "Utrecht" in dienst van de KLM. Op deze datum werd zij onder nr. 248 ingeschreven in het Nederlands Luchtvaartuigregister. Het toestel was uitgerust met 4 Wright Cyclone 749C 18 BD1 motoren van 2500 pk elk. Deze motoren waren voorzien van driebladige Curtiss Electric propellers van het type C 634S-C 306 met gelast stalen bladen van het schroefblad type 830-21 C4-0. Met dit motortype kon de start van een volbeladen Connie (t.o.v. het type L749) met 90 meter worden bekort. De kruissnelheid bedroeg 525 km/u, het maximale startgewicht 48 ton en het vliegbereik was 4188 km.
Het afgebroken schroefblad had nummer 401049 en was 5094 vlieguren in bedrijf geweest.
De L-749A Constellations konden 43 passagiers vervoeren. Deze capaciteit was uitbreidbaar naar 61. De vracht- of bagagecapaciteit kon met 2 ton worden vergroot door onder de buik van de Connie een speciaal ontworpen "speedpack" te hangen (zie foto).
De Connie wordt algemeen beschouwd als een van de mooiste passagiersvliegtuigen ooit gebouwd.
Aan boord bevonden zich 44 personen: 10 bemanningsleden en 34 passagiers.
De namen van de bemanning zijn: James Heaton Creel (USA, gezagvoerder), D. W.J. McDermott (Australië, 2e vlieger), H.K.J. Roos (3e vlieger), A. Smit (1e radiotelegrafist), G.J. Schuchard (2e radiotelegrafist), Piet H. Vandergucht (1e boordwerktuigkundige), K. Kossen (2e bwk), J.M. de Hoog (1e steward), J.W. Helmers (2e steward) en Ytje Disselkoen (stewardess).
De namen van de 34 passagiers zijn niet bekend, behoudens die van moeder en kind Bijl, en die van Mevr. Naastepad-Smeele (* 16/1-1930 + februari 2014).
Persoonsinformatie
James Heaton Creel (Meridian/USA, 9 januari 1908) kwam op 4 oktober 1946 in dienst van de KLM. Op 8 maart 1952 had hij 7475 vlieguren op zijn naam staan, w.v. 4323 bij de KLM (3260 u. als gezagvoerder). Met L049 en L749 Constellations had hij 2168 uur gevlogen, w.v. 1378 uur als gezagvoerder.
D.W.J. McDermott (Lismore/NSW, 2 september 1914) was sinds 1 juli 1948 bij de KLM en had op 16 maart 1952 4970 uur gevlogen w.v. 3006 bij de KLM (1337 als gezagvoerder). Zijn vliegervaring op de Constellationtypes bedroeg 903 uur waarvan 609 als 2e bestuurder.
Post
Van de post die door de Venlo werd vervoerd is een deel gered. Deze ramppost is door filatelisten erg gezocht en daarom kostbaar. Bijgaande brief bestemd voor Jakarta is uit de brandende Venlo afkomstig en aan de achterzijde voorzien van het stempel "Diteria Dalam/Keadaan Begini" (In deze staat ontvangen) en het handtekeningstempel van de postambtenaar.
