Noodlanding PH-TCV bij Leeuwarden
De KLM Dakota PH-TCV raakt op 27-12-1947 de St. Bonifatiustoren in Leeuwarden en maakt een noodlanding .
Toedracht Het vliegtuig Inzittenden Post
De Douglas DC-3 PH-TCV, onderweg van Schiphol naar Groningen, raakt bij Leeuwarden de haan van de St. Bonifatiustoren. De vleugel breekt gedeeltelijk af en een een noodlanding volgt. De 13 inzittenden blijven ongedeerd.
Zaterdag 27 december 1947.
De KLM Douglas DC-3 PH-TCV start om 10.58 uur van Schiphol voor de lijndienst Schiphol-Leeuwarden-Groningen (Eelde). Gezagvoerder Robinson laat de besturing over aan 2e vlieger Kroon. Het regent en het zicht is slecht. Voor het vertrek krijgt men mondeling het weerbericht van Leeuwarden en Groningen. Hoewel dat nog gunstig luidt, is dit op dat moment al 1 uur oud, terwijl een warmtefront in aantocht is. Als om 11.26 uur de PH-TCV toestemming heeft gekregen om te landen in Leeuwarden, krijgt men het actuele weerbericht. De bewolking ligt dan op 100 meter, precies de minimumeis die geldt voor dit vliegveld. Vervolgens worden de gebruikelijke radiografische peilingen gevraagd om de positie te bepalen.
Met behulp van deze peilingen passeert men op enig moment het peilstation op een koers die loodrecht (70°) ligt op de landingsbaan (160°) en dus moet een linkerbocht gemaakt worden om deze baan aan te vliegen. Tijdens deze bocht zal worden gedaald naar 100 meter, waarna de baan wordt aangelopen en men, naar verwachting, grondzicht zal krijgen. Op zeker moment blijkt echter uit de peilingen dat de gevolgde koers niet helemaal correct is, en als er tijdelijk grondzicht is, blijkt dat het vliegtuig ook nog lager vliegt dan de bedoeling was.
De wolkenhoogte blijkt dus beneden de voorgeschreven limiet te liggen, en daarop besluit gezagvoerder Robinson terug te keren naar Schiphol. Flaps en landingsgestel worden weer ingetrokken en onder hevige remous wordt klimvermogen gegeven. Direct daarop doemt de 78 meter hoge toren van de St. Bonifatiuskerk voor piloot Kroon op. Ondanks een snelle uitwijkmanoeuvre kan hij de torenhaan niet meer ontwijken en om 11.39 uur doorklieft de torenspits de linkervleugel. Hiervan wordt een stuk van 3 meter afgesneden en valt rechtstandig omlaag op het Kerkplein.
Blijkbaar levert het restant van de vleugel nog voldoende draagkracht om het toestel nog enige minuten in de lucht te houden want Kroon slaagt er op miraculeuze wijze in om het vliegtuig in bedwang te houden en dit met anderhalve vleugel over de buitenwijken naar het platteland te loodsen. Met ingetrokken landingsgestel maakt hij tenslotte een geslaagde buiklanding in een weiland bij Boksum, vlakbij de spoorlijn van Leeuwarden naar Harlingen. Door zijn grote vliegkunst overleven alle inzittenden het ongeluk. Niemand raakt zelfs maar gewond. Het vliegtuig wordt grondig vernield.
Een ooggetuige ziet de Dakota "op anderhalve vleugel" uit de richting Leeuwarden naderen, bij de landing drie greppels "nemen" en vervolgens in de vierde blijven steken. De afgerukte propellers liggen 100 meter verwijderd van het vernielde vliegtuig.
De passagiers kunnen op normale wijze het toestel verlaten en worden per autobus naar Leeuwarden vervoerd.
- Het weerbericht bij de start was gedateerd: 1 uur oud en gebaseerd op waarnemingen van 03.00 uur 's nachts.
- Men had "niet bepaaldelijk de aandacht van de vliegers gevestigd" op het te Leeuwarden snel naderende warmetefront. Dit was bij de start Schiphol al gepasseerd en dus "was een belangrijke weersverslechtering bij Leeuwarden ten tijde van de voorgenomen landing te verwachten".
- De vliegers hebben bij de landingsprocedure niet de juiste conclusies uit de ontvangen peilingen getrokken.
Ook wordt gememoreerd dat de barometer snel dalende was. Door de sterke remous is het mogelijk dat de hoogtemeter niet juist kon worden afgelezen.
Omdat Robinson niet bevoegd was de besturing uit handen te geven aan 2e vlieger Kroon, worden beiden berispt. Daarbij wordt wel grote waardering en ontzag uitgesproken over de uitzonderlijke vliegbekwaamheid en tegenwoordigheid van geest van vlieger Kroon.
De PH-TCV was een Douglas DC-3 van het type C-47A, dus een z.g. "Dakota." Dit was de (Britse) nickname die dit type DC-3 kreeg tijdens de 2e wereldoorlog, waarin grote aantallen C-47's als millitair transportvliegtuig dienst deden op tal van plaatsen en missies. Na de oorlog kwamen deze vliegtuigen massaal ter beschikking van de burgerluchtvaart en zouden zij (na verbouwing tot civiel vliegtuig) nog tientallen jaren vliegen bij veel luchtvaartmaatschappijen "all over the world".
De PH-TCV (c/n 12309) vloog als militair transportvliegtuig bij de Engelse Luchtmacht en werd na de oorlog door Aviolanda omgebouwd tot civiel vliegtuig. Op 15 december 1946 werd zij als KLM machine ingeschreven in het Nederlands Luchtvaartuigregister onder nummer 514. Ingericht voor het vervoer van 21 passagiers en 4 bemanningsleden was zij uitgerust met 2 Pratt & Whitney R.1830 motoren van 1200 pk elk. Het maximum startgewicht bedroeg 12.710 kg, de kruissnelheid was 285 km/u en het vliegbereik 1800 km.
De TCV was uitgevoerd in het bekende na-oorlogse KLM kleurenschema met de blauwe neus, bovenzijde romp en kielvlak in wit, richtingroer in rood-wit-blauw (met KLM logo in het witte vlak) en de "The Flying Dutchman" belettering op de romp. Na dit ongeluk werd de machine gesloopt. Zij had op het moment van het ongeval 965 uur voor de KLM gevlogen (en daarvoor 1230 uur als militair vliegtuig). De inschrijving in het NLR werd op 18 november 1948 doorgehaald.
Aan boord bevonden zich 13 personen: 3 bemanningsleden en 10 passagiers.
De bemanning bestond uit R.W. Robinson (gezagvoerder), F.S. Kroon (2e vlieger) en A.B. Siebelhoff (radiotelegrafist).
De namen van de passagiers zijn onbekend.
Persoonsinformatie
Robert Wynne Robinson (Toronto/Canada, 27 september 1918) was in Canada als vlieger opgeleid en had 1811 KLM- vlieguren op zijn naam, waarvan ruim 300 op de Dakota. Op Leeuwarden landde hij reeds 15 maal eerder als 2e, en 6 maal als 1e bestuurder.
Fred S. Kroon (Saskatoon/Canada, 31 mei 1918) was eveneens in Canada opgeleid en was bevoegd voor diverse vliegtuigtypes. Door de KLM werd hij geoefend op de DC-3. Op de Dakota had hij 166 uur als 2e bestuurder gevlogen en elf maal eerder was hij in die hoedanigheid op Leeuwarden geland.
A.B. Siebelhoff (Amsterdam, 8 oktober 1928). Geen verdere gegevens bekend.
Over eventueel aan boord zijnde post is niets bekend.