Ongeluk PH-AFK op Waalhaven.

KLM Fokker F.IX PH-AFK krijgt vlak na de start motorstoring en raakt bij terugkeer lichtmast op Waalhaven op 4 augustus 1931

 

Toedracht Het vliegtuig Inzittenden Post

Dinsdag 4 augustus 1931

Gezagvoerder Pellens vliegt met de KLM Fokker F.IX PH -AFK de dienst tussen Londen en Amsterdam en maakt op vliegveld Waalhaven een tussenlanding. Hij start om 12.10 uur voor het laatste traject naar Schiphol. Er zijn 13 passagiers aan boord. Vlak na de take-off begint het toerental van de linkermotor terug te lopen. Omdat het wel vaker voorkomt dat een koude motor niet direct op toerental wil komen, vliegt Pellens door. Boven de scheepswerf van Lidth en Madern gekomen valt de linkermotor echter geheel uit. Pellens besluit daarop terug te keren naar het vliegveld, maar kan door onvoldoende hoogte, een botsing met een 13 meter hoge lichtmast niet meer vermijden.

Deze lichtmast voert een groen geleidelicht en vormt samen met de op het vliegveld geplaatste vuurtoren, die een rood licht heeft, een baken voor de scheepvaart. Als het groene en het rode licht in een lijn staan, vaart het schip recht in het hart van de haven.

 

Door de botsing wordt een deel van de linkervleugel afgerukt en verliest het vliegtuig zijn bestuurbaarheid waarop het vlak voor de schutting die het vliegveld omgeeft neerstort. Het vliegtuig wordt totaal vernield maar raakt gelukkig niet in brand. Pellens en boordwerktuigkundige Vryberghe de Coningh raken gewond aan het hoofd. Twee passagiers lopen snijwonden op. De overige passagiers blijven ongedeerd en vervolgen met de eerstvolgende vlucht hun reis naar Schiphol.

Een ongelukkige "omstander", de 14-jarige Marten Klooster, wordt door de vallende lichtmast ernstig gewond aan zijn been.


Het vliegtuig

De PH-AFK was een van de twee F.IX's die door Fokker werden gebouwd en de grootste 3 motorige Fokker ooit. De AFK kwam op 18 november 1930 met c/n 5241 gereed en kwam op 15 januari 1931 in dienst bij de KLM. Op 5 februari 1931 startte zij haar eerste (en enige) reis onder gezagvoerder Hongdong naar Nederlands Indië. Op deze reis was Pellens 2e vlieger. Na deze reis werd het vliegtuig ingezet op de Europese lijnen, vooral die naar Londen.

De F.IX was voor die tijd een erg groot vliegtuig met een zeer luxe cabine-inrichting. Op de Parijse Luchtvaartsalon won dit vliegtuig in december 1930 de Prix d' Elegance. De tragedie van de F.IX is dat er vanwege de heersende crisistijd onvoldoende emplooi voor dit (grote) vliegtuig was. Bestellingen van luchtvaartmaatschappijen bleven daardoor uit. Naast deze PH-AFK en de PH-AGA (die ook bij de KLM vloog) zijn er dan ook geen Fokker F.IX's meer gefabriceerd.

De PH-AFK verongelukte reeds voordat de KLM het gebruik van (vogel) namen aan haar vliegtuigen had ingevoerd. Het iets oudere zustervliegtuig PH-AGA, dat nog tot 1936 bij de KLM vloog, kreeg op zeker moment de naam "Adelaar".

De Fokker F.IX beschikte over 3 Gnome-Rhone Jupiter motoren van 480 pk elk. De maximumsnelheid was 210 km/u bij een max. startgewicht van 9000 kg en een vliegbereik va 1150 km. Het aantal passagiers bedroeg 18 (Europese lijnen) of 6 (op de route naar Nederlands Indië).


 

Bemanning en passagiers

De bemanning bestond uit gezagvoerder E.C. Pellens en boordwerktuigkundige J.M. van Vryberghe de Coningh.

Onder de dertien passagiers bevonden zich twee boordwerktuigkundigen van de KLM: De Jong en Stol. Beiden waren in Rotterdam ingestapt en moesten voor hun werk naar Amsterdam.

 

Vervoerde post

De PH-AFK vervoerde 229 kg post en bagage. Over de post zijn geen verdere (filatelistische) bijzonderheden bekend.

 

Naar begin

Naar Hoofdpagina